Dział poświęcony budowlom obronnym zawiera informacje o zamkach, zachowanych ruinach, pozostałościach i reliktach zamków już nie istniejących a także o zamkach domniemanych, znanych jedynie ze źródeł historycznych. W odrębnym dziale opisujemy również zespoły miejskich murów obronnych.

W średniowieczu dawne grody obronne, których relikty w postaci grodzisk zachowały się do dzisiaj, zastąpiły murowane zamki. Należały one zwykle do zamożnych rodów rycerskich, później szlacheckich, pełniły też funkcje siedzib władz państwowych lub kościelnych.

Dziś zamki te należą do cennych pamiątek przeszłości. Niektóre z zamków w województwie łódzkim, takie jak: zamek biskupi w Oporowie, zamki w Uniejowie, Łęczycy, Piotrkowie Trybunalskim, Opocznie czy Rawie Mazowieckiej - odrestaurowano, inne zachowały się tylko częściowo badź pozostają w ruinie. Jedną z najstarszych budowli zabytkowych jest zamek w Piotrkowie Trybunalskim z XIV w. Wzniesiony na zlecenie Kazimierza Wielkiego, mieści dziś Muzeum Okręgowe.

Na północy województwa, w Łęczycy znajduje sie zamek królewski z połowy XIV wieku wchodzący w skład obwarowań miejskich. Podobnie jak średniowieczne zamki w Uniejowie czy Rawie Mazowieckiej jest on obecnie siedzibą regionalnego muzeum.

Ruiny zamków, mniej lub bardziej okazałe, oglądać można m.in. w Bolesławcu, Inowłodzu, Majkowicach, Bąkowej Górze, Przedborzu, Besiekierach czy Wieruszowie. Relikty fortyfikacji miejskich zachowały się natomiast jedynie w Łęczycy, Piotrkowie Trybunalskim i Wieluniu.