Jak dotąd na terenie województwa łódzkiego utworzono 88 rezerwatów przyrody o łącznej powierzchni blisko 8 tys. ha. Najliczniej reprezentowane są rezerwaty leśne. Utworzono je w celu ochrony pozostałości naturalnych ekosystemów, wiekowych drzewostanów, rzadkich gatunków drzew oraz drzew występujących na i poza granicą naturalnego zasięgu.

Ponadto na terenie województwa istnieje 9 rezerwatów florystycznych, 6 torfowiskowych, 2 krajobrazowe oraz po jednym: faunistycznym, wodnym, słonoroślowym i przyrody nieożywionej. Największym spośród wszystkich obszarów chronionych tego typu jest rezerwat faunistyczny „Jeziorsko” chroniący ostoję ptaków w południowej części sztucznego zbiornika wodnego o tej samej nazwie, utworzonego na rzece Warcie.

Ze względu na przedmiot ochrony, według tradycyjnej klasyfikacji wyróżnia się 9 typów rezerwatów. Na terenie województwa łódzkiego występuje 8 z nich. Są to:

rezerwaty leśne (67 obiektów) - podobnie jak w całym kraju, są w województwie łódzkim najliczniej reprezentowane. Utworzono je w celu ochrony pozostałości naturalnych ekosystemów (np. rezerwaty: Dębowiec, Ostrowy, Półboru, Napoleonów, czy Żądłowice), wiekowych drzewostanów (np. Dęby w Meszczach, Kruszewiec, Perna, Uroczysko Bażantaria czy Wiączyń), rzadkich gatunków drzew ( np. cisy w rezerwacie Jasień czy modrzewie w rezerwacie Trębaczew) oraz stanowisk drzew rosnących na granicy geograficznego zasięgu gatunku - liczne rezerwaty dla ochrony jodły, rzadziej buka.

rezerwaty florystyczne (9) - ustanowiono je dla ochrony miejsc występowania rzadkich gatunków roślin np. Górki, Jaksonek, Małecz, Sługocice, czy Długosz Królewski w Węglewicach.

rezerwaty torfowiskowe (6) są szczególnie cenne gdyż obejmują ekosystemy potencjalnie najbardziej narażone na degradację, mają za zadanie chronić złożony układ hydrologiczny i roślinny oraz złoża torfu, np.: Piskorzeniec czy Torfowisko Rąbień - jedyny rezerwat ścisły na terenie województwa; w roku 2000 powstały dwa kolejne rezerwaty torfowiskowe: Grabica i Mianów.

rezerwaty krajobrazowe (2) obejmują obszary zawierające obiekty o dużych walorach krajobrazowych. W województwie utworzono jak na razie 2 tego typu rezerwaty: Góra Chełmo oraz Niebieskie Źródła.

Pozostałe typy rezerwatów reprezentowane są przez pojedyncze obiekty. Są to:

rezerwat faunistyczny Jeziorsko - rezerwat chroniący ostoję ptaków na zbiorniku zaporowym. Jest to jednocześnie największy rezerwat na terenie województwa łódzkiego.

rezerwat wodny Rawka - jeden z kilku rezerwatów wodnych w Polsce obejmujących rzekę na całej długości. Obejmuje rzekę Rawkę.

rezerwat przyrody nieożywionej Węże - rezerwat chroniący wapienne wzgórze ostańcowe.

rezerwat słonoroślowy Błonie - rezerwat ten miał chronić roślinność halofilną, niestety stracił rację istnienia wskutek osuszania torfowisk w dolinie Bzury.

Zdjęcia: Gabriela Prus,Piotr Wypych,Piotr Sölle,Marek Lawin,Tomasz Szwagrzak,Krzysztof Gara,archiwum SPW